Στο παρελθόν ο έλεγχος της μασχάλης γινόταν με τον λεμφαδενικό καθαρισμό, την αφαίρεση δηλαδή όλων των λεμφαδένων των δύο επιπέδων (1^ου και 2^ου) της μασχάλης (τουλάχιστον 10 λεμφαδένες). Η επέμβαση αυτή συνοδεύεται από μεγάλη νοσηρότητα.
 

Οι πιο συνηθισμένες επιπλοκές του λεμφαδενικού καθαρισμού

• Μετεγχειρητικό αιμάτωμα
• Επίμονο μετεγχειρητικό ύγρωμα (συλλογή υγρού στην περιοχή της επέμβασης που μπορεί να διαρκεί για πολλές ημέρες ή και μήνες)
• Δυσκινησία του ώμου
• Απώλεια της αισθητικότητας στην μασχάλη και στην εσωτερική επιφάνεια του βραχίονα (μόνιμη βλάβη)
• Λεμφοίδημα του άνω άκρου. Πρόκειται για οίδημα (πρήξιμο) του σύστοιχου χεριού που στις βαρύτερες περιπτώσεις προκαλεί σοβαρή αναπηρία και παρατηρείται στο 20% των ασθενών.
• Ανάπτυξη σπάνια κακοήθους λεμφαγγειοσαρκώματος σε έδαφος εγκατεστημένου λεμφοιδήματος.

Σήμερα πλέον, η εγχείρηση εκλογής για την αξιολόγηση της μασχάλης, σε γυναίκες που δεν υπάρχει κλινική και ακτινολογικη ένδειξη (ψηλάφηση και υπέρηχογράφημα της μασχάλης ή και MRI μαστών) διασποράς του καρκίνου στην σύστοιχη μασχάλη είναι η βιοψία του λεμφαδένα φρουρού. Ο λεμφαδένας φρουρός είναι ο πρώτος μασχαλιαίος λεμφαδένας που δέχεται λέμφο (υγρό του σώματος) από τον μαστό και αντιστοιχεί στον πρώτο σταθμό εξάπλωσης του καρκίνου. Απουσία μετάστασης από αυτόν τον πρώτο λεμφαδένα σημαίνει απουσία μετάστασης από όλο το σύστημα των μασχαλιαίων λεμφαδένων.
 

Τεχνική της βιοψίας του λεμφαδένα φρουρού (βήματα)

1. Έγχυση ραδιοϊσοτόπου (Τεχνήτιο 99) στον μαστό, 3-4ωρες πριν την χειρουργική επέμβαση στην περιοχή της θηλής υπο την θηλαία άλω. Το ραδιενεργό φάρμακο μεταφέρεται με τα λεμφαγγεία από τον μαστό και συγκεντρώνεται στον πρώτο μασχαλιαίο λεμφαδένα που συναντάει (λεμφαδένας φρουρός).
2. Διενέργεια λεμφαγγειογραφίας (ειδικό σπινθηρογράφημα- λεμφοσπινθηρογράφημα) με την οποία απεικονίζεται η περιοχή της μασχάλης στην οποία συγκεντρώθηκε το ραδιοϊσότοπο και σημαίνεται στο δέρμα της μασχάλης.
3. Στο χειρουργείο, αμέσως μετά την γενική αναισθησία, έγχυση μπλε χρωστικής (Patent blue ή κυανό του μεθυλενίου) στην περιοχή της θηλής υπό την θηλαία άλω.
4. Με οδηγό ειδικό ανιχνευτή ραδιενεργών κρούσεων (probe) εντοπισμός του σημείου της μασχάλης στο οποίο έχει συγκεντρωθεί το ραδιοϊσότοπο. Διενέργεια μικρής τομής στην μασχάλη.
5. Ανεύρεση και αφαίρεση του λεμφαδένα φρουρού, είναι χρωματισμένος μπλε και εμφανίζει ραδιενεργές κρούσεις (hot). Αποστολή του στον παθολογοανατόμο για ταχεία βιοψία.
6. Αν ο λεμφαδένας φρουρός είναι αρνητικός, δεν ανευρίσκονται καρκινικά κύτταρα η επέμβαση στην μασχάλη τελειώνει. Αν ο λεμφαδένας φρουρός είναι θετικός (μακρομετασταση και πλέον) ακολουθεί λεμφαδενικός καθαρισμός μασχάλης.

Στις περισσότερες περιπτώσεις ανευρίσκονται και αφαιρούνται περισσότεροι από ένας λεμφαδένες φρουροί (συνήθως 2 με 4).
 
Για την ανίχνευση του λεμφαδένα φρουρού μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο η ραδιοϊσοτοπική μέθοδος ή μόνο η μέθοδος με μπλε χρωστική. Ο συνδυασμός όμως και των δύο μεθόδων εξασφαλίζει υψηλότερα ποσοστά ανίχνευσης και συνεπώς συνίσταται.
 
Η βιοψία του λεμφαδένα φρουρού είναι μέθοδος ασφαλής και αξιόπιστη στην αξιολόγηση των λεμφαδένων της μασχάλης. Είναι εύκολη στην εφαρμογή, με ελάχιστες επιπλοκές και μικρή εγχειρητική ουλή. Τουλάχιστον 70% των ασθενών θα γλυτώσουν τον λεμφαδενικό καθαρισμό και τις πιθανές επιπλοκές του.

Γράφει: ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΡΕΚΑΣ
ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΜΑΣΤΟΥ- ΜΑΣΤΟΛΟΓΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΤΗΣ EUROMEDICA ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
email="Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

,